Geschiedenis van De Groote Boer
Afbeelding van het schilderij dat nu
nog te zien is in het gemeentehuis.
Er werd beweerd dat hij als zalmvisser een zalmzegen, een groot en zwaar visnet, kon binnenhalen, iets wat gewoonlijk gedaan werd door een paard.
Foto van een zalmzegen dat door een paard wordt binnengehaald.
Gerrit Bastiaensz zou dit zonder hulp van anderen alleen hebben gedaan.
Gerrit Bastiaensz zou dit zonder hulp van anderen alleen hebben gedaan.
Volgens de overlevering liep hij vanwege zijn lengte voorop bij de schutterij in Den Haag en Leiden. Dit is bekend vanwege een briefwisseling van een tante van Johan de Wit waarin zij hem uitnodigt om op 20 mei 1656 hem tijdens de optocht in Leiden te kunnen bekijken. Dan, zo schrijft zij, ”trect alhier de schutterij op, alwaer den properen boer van leckerkwek mede sal marchereeren, gelijck hij in den Haeghe gedaen heeft, ’t welck voorwaer waerdich om te sien is”. Dit is ook te lezen in een brief van de dochter van Cornelis Bickers, burgemeester van Amsterdam aan haar zuster Wenedela Bicker.
Anonieme foto van de Heer van de Lecq
Bekend is ook dat hij tussen 1660 en 1663 Heemraad is geweest en enkele malen als stadhouder, vervanger van de schout, is opgetreden.
Zoals zovelen in zijn tijd was hij de schrijfkunst niet machtig. Hij tekende met een dubbelkruis, welk kruis eveneens tussen zijn initialen op zijn leren brandweeremmer volgens de verordening van 1641 was geschilderd.
Anonieme foto van de Heer van de Lecq
Graaf Lodewijk van Nassau la Lecq
De toenmalige heer van de Lek, graaf Lodewijk van Nassau la Lecq, liet een schilderij van deze 'reus' vervaardigen. Dit schilderij is echter verloren gegaan toen het rechthuis annex café afbrandde, waar het schilderij hing. Er zijn wel latere afbeeldingen gemaakt, maar betwijfeld wordt of deze portretten veel gelijkenis vertonen. Er bestaat wel een niet gesigneerd zeventiende-eeuws portret, dat wellicht nog tijdens zijn leven is gemaakt en dus mogelijk wel lijkt op de afgebeelde persoon.
De heer van de Lek en de Groote Boer schijnen regelmatig contact met elkaar te hebben gehad. Ze zijn vermoedelijk in 1654 en 1656 samen naar De Haag gereden. Op 15 augustus verleende de heer van de Lek aan de Groote Boer een uitzonderlijke gunst, namelijk om in de zwanendrift in de Heerlijkheid van Lekkerkerk “een coppel ofte een paer swaenen” te moge houden. Dit was financieel gezien voor de Groote Boer een belangrijke gunst omdat de pennen van de zwanen gebruikt werden als schrijfpennen. Door dit recht werd hij Leenheer van de Heerlijkheid.
De Grote Boer van Lekkerkerk overleed in 1668 na een ruzie op de kermis waarbij hij door een kleine vechtersbaas werd doodgestoken. Het is niet uitgesloten dat hij de ruzie in zijn officiële functie als hulpschout heeft geprobeerd te beëindigen.
In de oudheidkamer ’t Kruisgebouw van de Historische vereniging Lekkerkerk door de tijd aan de Poolmanweg 5 zijn een dij- en scheenbeen, een zeer grote zwarte leren schoen en een schoenenleest aanwezig die gedragen zou zijn door De Groote Boer. Later onderzoek van zijn dij- en scheenbeen door prof. dr. J. van Limborgh wees uit dat de werkelijke lengte van Gerrit Bastiaensz ongeveer 2,16 meter moet zijn geweest. Ook met deze lengte blijft hij een reus in zijn tijd.
Vergelijking scheenbeen
Schoenvergelijking
Voor de tijd waarin Gerrit Bastiaansz leefde was hij ongetwijfeld van een uitzonderlijke lengte. Intussen is het menselijk geslacht gegroeid. In de Volkskrant van 23 augustus 1956 worden de afmetingen genoemd van twee bijzonder lange personen uit die tijd, R. Rijnhout te Rotterdam 2,35 m en A.J. Kramer te Amsterdam 2,42 m. R. Rijnhout was vooral bekend als de reus van Rotterdam.
De steekpartij met dodelijke afloop van Gerrit Bastiaansz heeft zeker tot een proces tegen de dader geleid. In die tijd was Lekkerkerk een Lage Heerlijkheid, en die kon geen doodstraffen uitspreken. De rechtszaak moest dus door het Hof van Holland in Dordrecht berecht worden. Helaas ontbreekt het archief over dat jaar zodat de identiteit van dat kleine mannetje wel nooit bekend zal worden.
Koek of speculaasplank met afbeelding
van waarschijnlijk De Groote Boer
Bronnen
Uit Lekkerkerks verleden; A.M.M. van der Wouden
Out Leckelant of Leckerkercke; J. van der Wouden
Lekkerkerk in oude ansichten; Europese bibliotheek
Wikipedia
Voormalige gemeente Nederlek; Fotoarchief
Archief Historische vereniging Lekkkerkerk door de tijd
Meer weten
In ’t Kruisgebouw, de oudheidkamer van de Historische vereniging Lekkerkerk door de tijd, aan de Poolmanweg is veel informatie aanwezig over Gerrit Bastiaansz, zoals zijn beenderen, een schoen en schoenleest, veel foto’s en schilderijen.